ARAU - MUZIK
BERENDOI
 .jpg) |
Kesenian Berendoi merupakan kesenian berunsur Islam yang
disertai sekurang-kurangnya tiga atau empat orang yang akan berdikir atau
menyanyi dengan irama berendoi dalam upacara ‘bercukur’ seseorang bayi yang
berusia tujuh hari.
Biasanya berendoi iaitu buaian yang disediakan untuk
upacara ini dihias indah dan seorang kanak-kanak yang telah dicukur rambutnya
akan diletakkan di dalam endoi ini. Selepas itu, bermulalah nyanyian berendoi
memuji Rasulullah atau yang mengandungi nasihat, semangat dan teladan dengan
harapan unsur-unsur tersebut dapat diterapkan kepada bayi yang sedang diendoi
itu.
Setiap lagu hanya empat rangkap, berbentuk syair seperti berikut
Kami mula dengan Bismillah,
Menyebut kedua Alhamdulillah,
Pohon nikmat kepada Allah,
Mendapat syafaat Rasulullah.
Kesenian yang murni ini berkembang pesat di negeri Perlis
sekitar tahun 60-an setelah tertubuhnya Persatuan Maulud dan Berendoi yang
berperanan memperkembangkan kesenian Maulud, Berendoi dan Berzanji.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Tuan Haji Arof Haji Saad
Persatuan Maulud Negeri Perlis (PEMBINA)
Lot 914, Km 12,
Jalan Besar Kangar – Alor Setar,
02700 Simpang Empat, Perlis
Tel : 012-488 3984
HADRAH
 
Hadrah berasal daripada perkataan ‘hijrah’ yang
berunsurkan kesenian Arab. Dalam sejarah Islam, ketika penduduk Madinah
menyambut penghijrahan Nabi Muhammad S.A.W (622M), mereka memukul gendang
beramai-ramai bagi menyambut kedatangan Rasulullah. Demikianlah juga kesenian
Hadrah yang terdapat di negeri Perlis, sepasukan pemukul gendang akan berarak
mengiringi perarakan pengantin atau menyambut seorang pemimpin dalam sesuatu
majlis keramaian.
|
Kesenian ini begitu popular suatu ketika dulu dan dipersembahkan di
istana-istana raja sehingga menular ke kampung-kampung. Oleh kerana Hadrah
berasal dari Tanah Arab dan berkembang melalui Parsi dan India menyebabkan seni
kata aslinya langsung tidak dapat difahami termasuklah oleh ahli-ahli pemain
Hadrah itu sendiri. Di antara seni katanya berbunyi:
Sarmi hobai yasi sare
Sare hobai yasi sare
E sarmi hobai yasi sare
Ya Rasul-lil hoda
E sarwa ye
Di negeri Perlis, kesenian ini telah dibawa oleh seorang tokoh Hadrah dari
Pulau Pinang beserta dengan tariannya dan mula berkembang sekitar tahun 1910.
Lazimnya penari Hadrah terdiri daripada empat orang lelaki yang dilatih dan
diasuh supaya berlagak dan menari seperti perwatakan lenggok wanita. Mereka
dapat mempersembahkan tarian Hadrah ini dengan begitu lemah-lembut mengikut
rentak gendang yang dipukul oleh 8 hingga 10 orang. Di samping penari, terdapat
seorang ‘peran’ yang merupakan pelawak yang bersama para penari dalam sesebuah
persembahan Hadrah.
Semenjak awal tahun 80-an, kesenian ini tidak lagi
menggunakan penari lelaki yang menyamar menyerupai wanita kerana bertentangan
dengan agama Islam. Lagu-lagunya pula telah berkembang menggunakan seni kata
bahasa Melayu yang boleh difahami selain mengekalkan lagu dan seni kata asal
lagu-lagu Hadrah.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Encik Bakar Mohamad
Persatuan Hadrah Seri Pauh
No. 65, Kampung Guring Tengah, Batu 1 ½,
Jalan Pauh,
02600 Arau, Perlis
Tel : 019-5294952
URUMI MELAM
.jpg) .jpg)
Pergendangan India mula berkembang di Perlis sejak tahun
1987 yang dipelopori oleh rakyat Perlis sendiri yang berbangsa India.
Pergendangan India atau lebih dikenali dengan panggilan Urumi Melam yang
bermaksud ‘Gendang Urumi’ ini mempunyai beberapa peralatan utama yang sering
digunakan iaitu gendang besar yang diberi nama ‘Tuel’ dan gendang kecil yang
diberi nama ‘Urete Kadai’. Serunai yang dipanggil ‘Nadasorom’ juga menjadi
salah satu instrumen tambahan dalam persembahan Urumi Melam ini bagi
menghasilkan variasi muzik yang menarik.
|
Kebiasaannya Urumi Melam ini sering dipersembahkan di
kuil untuk tujuan upacara keagamaan kepada tuhan-tuhan Hindu dan semasa upacara
menjunjung kavadi. Selain itu, ia dipersembahkan di majlis adat perkahwinan dan
meraikan sesuatu sambutan atau temasya.
Kebiasaannya pemain Urumi Melam ini mestilah tidak kurang
daripada lima orang kerana ia memerlukan pukulan gendang yang mantap dan bunyi
yang kuat hasil gabungan lebih lima orang tersebut. Terdapat empat cabang lagu
dan irama dalam Urumi Melam ini iaitu Muniswaran, Murugan, Mariyamen,
Matureveran.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Encik Nalamuthumari a/l Raman
Kumpulan Muniswara
Batu ½, Jalan Pauh,
Arau, Perlis.
Tel : 012-4551641
KANGAR - MUZIK
ALU BUNYI
.jpg) 
Alu Bunyi merupakan persembahan kesenian yang kedua
tertua di Perlis. Persembahan kesenian ini popular dan berasal di kalangan pesawah-pesawah
padi. Mereka menggunakan peralatan pertanian bagi menghasilkan bunyi yang unik
dan menghiburkan. Salah satu peralatannya adalah lesung padi, yang sebelumnya
digunakan bagi menumbuk padi. Pukulan alu ke atas lesung menghasilkan rentak
seakan sama dengan rentak dari peralatan muzik gamelan. Lesung dan alu biasanya
diperbuat daripada kayu tui, jawi atau retak duri.
Mengikut sejarah, persembahan kesenian ini berasal dari
pengembara Indochina. Untuk sampai ke Tanah Melayu, mereka telah mengembara menggunakan
perahu yang belayar dekat dengan pantai dan mereka tinggal di kampung-kampung.
Pendapatan mereka adalah hasil daripada penanaman padi dan mereka memainkan Alu
Bunyi sebagai hiburan semasa waktu senggang. Ini kemudiannya menarik minat
pesawah-pesawah Melayu untuk turut serta mempelajarinya.
Sebuah kumpulan Alu Bunyi mempunyai seramai 12 orang
ahli. Mereka adalah terlatih dan mahir menggunakan peralatan muzik. Mereka
mengetuk bahagian tengah dan tepi lesung menggunakan alu sambil diiringi alunan
bunyi serunai dan ini akan menghasilkan irama yang harmoni. Ia kerapkali
dipersembahkan semasa musim menuai dan semasa pesta menuai diadakan, pelbagai
aktiviti lain turut diadakan seperti membuat emping dan ringgi.
Menurut kepercayaan sesetengah pihak, selain daripada
hiburan, pesta ini juga adalah sebagai satu cara memuja semangat padi supaya
datang ke kampung mereka dan tinggal di jelapang. Dipercayai juga bahawa
semangat padi ini akan menghalang perosak padi seperti tikus dan burung
daripada merosakkan tanaman mereka.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Encik Mahmud Hashim
Simpang 3,
Kampung Baru Syed Omar,
01000 Kangar,
Perlis
Tel : 012-468 7728
|
BEDUAN
 
Beduan merupakan persembahan kesenian yang tertua di
negeri Perlis. Kesenian ini muncul kira-kira 250 tahun yang lalu pada zaman
pemerintahan Siam. Ia mula diperkenalkan oleh dua buah keluarga yang
bersembunyi di atas puncak Bukit Tuk Wang Gunung bagi mengelakkan keganasan dan
kekejaman tentera Siam. Di puncak bukit, keluarga tersebut berasa kesunyian dan
mereka telah memukul keratan batang kayu sebagai gendang sambil menyanyi secara
melaung-laung.
Setelah peperangan berakhir, kedua-dua keluarga ini
kembali ke kampung halaman mereka lalu memperkenalkan kesenian tersebut kepada
penduduk kampung dan diberi nama Beduan yang berasal daripada perkataan
“berdua-duaan”. Kesenian ini amat popular semasa acara kenduri perkahwinan.
Laungan nyanyiannya yang nyaring menjadi tanda penunjuk kepada tetamu menuju ke
rumah pengantin tersebut. Tradisi Beduan ini biasanya dipersembahkan di atas
balai yang dibina bersambung dengan rumah utama pengantin. Tetamu dan penonton
akan berdiri di hadapan rumah bagi menyaksikan persembahan ini.
Ahli kumpulan Beduan terdiri daripada 10 sehingga 12
orang. Mereka memukul gendang sambil menyanyi dan melaung-laung. Gendangnya
agak besar, ukur lilitnya kira-kira 140sm yang diperbuat daripada belulang
lembu, kayu nangka atau temak. Terdapat tiga jenis gendang yang digunakan iaitu
Gendang Pengibu, Gendang Peningkah dan Gendang Penganak. Dalam nyanyian Beduan,
si pemukul gendang akan berbalas pantun dengan ahli yang lain. Akan tetapi ahli
Beduan sahaja yang dapat memahami pantun tersebut kerana mereka menggunakan
dialek yang difahami di kalangan mereka. Di antara pantunnya berbunyi:
Anak ayam di dalam celepa,
Buka tudung patuk padi,
Siang malam aku tak lupa,
Kasih terkandung di dalam hati.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Encik Mahmud Hashim
Simpang 3,
Kampung Baru Syed Omar,
01000 Kangar,
Perlis
Tel : 012-468 7728
|
GENDANG TERINAI
 
Gendang Terinai merupakan sebuah kesenian muzik
tradisional Perlis yang mula dikenali sebagai ‘Gendang Keling’ berdasarkan
kepada kesenian India kerana pengaruh bentuk gendang yang panjang dan
serunainya semenjak kedatangan orang-orang India ke Tanah Melayu. Pada tahun
1974 sempena Pertandingan Terinai, Menteri Besar Perlis pada ketika itu,
Allahyarham Dato’ Jaafar Hasan telah mengumumkan pertukaran nama ‘Gendang
Keling’ kepada ‘Gendang Terinai’ kerana muzik ini digunakan untuk persembahan
Tarian Terinai.
Kesenian ini begitu popular suatu ketika dahulu dalam
kalangan rakyat hingga ke istana raja. Ia masih diminati ramai khususnya
dipersembahkan dalam majlis-majlis perkahwinan dan keramaian. Kini ia menjadi
muzik rasmi di istana sempena menyambut pertabalan Raja dan hari ulang tahun
keputeraan Raja Perlis.
Kumpulan Muzik Gendang Terinai lazimnya terdiri daripada
empat orang iaitu dua orang memukul gendang panjang (pengibu dan penganak),
seorang meniup serunai dan seorang memukul dua biji gong (gong jantan dan gong
betina). Lagu-lagu yang sering dipersembahkan adalah lagu-lagu Melayu asli
seperti Mula Pasang, Kutip Siput, Gong Panjang, Kucing Berlaga, Anak Tiung,
Cinta Sayang dan Terinai.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Encik Amil Senapi
Kumpulan Terinai Seri Budaya
Kampung Tok Kuning,
Marhum Kayang,
01000 Kangar, Perlis
Tel : 019-597 4765
|
MUZIK ASLI
 
Merupakan persembahan muzik yang mengetengahkan irama
tradisional seperti asli, inang, joget, zapin dan lain-lain diiringi nyanyian
yang merdu. Alat muzik yang digunakan adalah seperti gendang, rebana, serunai,
seruling, biola, akordion, tamborin dan gong.
Muzik Asli mula berkembang di Perlis sekitar tahun
1970-an dan terus mekar dan mendapat sambutan hangat sehingga kini. Kumpulan
muzik asli sering kali dijemput untuk membuat persembahan di majlis-majlis
keramaian seperti kenduri kahwin, kenduri berkhatan, acara menyambut pemimpin
dan sebagainya.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Encik Abu Hasin Long
Kumpulan Muzik Asli Wahana Indra
Dewan Orang Ramai
Batu 5, Jalan Kuala Perlis,
02000 Kuala Perlis, Perlis
Tel : 017-4200 641
|
Hadrah berasal daripada perkataan ‘hijrah’ yang
berunsurkan kesenian Arab. Dalam sejarah Islam, ketika penduduk Madinah
menyambut penghijrahan Nabi Muhammad S.A.W (622M), mereka memukul gendang
beramai-ramai bagi menyambut kedatangan Rasulullah. Demikianlah juga kesenian
Hadrah yang terdapat di negeri Perlis, sepasukan pemukul gendang akan berarak
mengiringi perarakan pengantin atau menyambut seorang pemimpin dalam sesuatu
majlis keramaian.
Kesenian ini begitu popular suatu ketika dulu dan dipersembahkan di
istana-istana raja sehingga menular ke kampung-kampung. Oleh kerana Hadrah
berasal dari Tanah Arab dan berkembang melalui Parsi dan India menyebabkan seni
kata aslinya langsung tidak dapat difahami termasuklah oleh ahli-ahli pemain
Hadrah itu sendiri. Di antara seni katanya berbunyi:
Sarmi hobai yasi sare
Sare hobai yasi sare
E sarmi hobai yasi sare
Ya Rasul-lil hoda
E sarwa ye
Di negeri Perlis, kesenian ini telah dibawa oleh seorang
tokoh Hadrah dari Pulau Pinang beserta dengan tariannya dan mula berkembang
sekitar tahun 1910. Lazimnya penari Hadrah terdiri daripada empat orang lelaki
yang dilatih dan diasuh supaya berlagak dan menari seperti perwatakan lenggok
wanita. Mereka dapat mempersembahkan tarian Hadrah ini dengan begitu
lemah-lembut mengikut rentak gendang yang dipukul oleh 8 hingga 10 orang. Di
samping penari, terdapat seorang ‘peran’ yang merupakan pelawak yang bersama
para penari dalam sesebuah persembahan Hadrah.
Semenjak awal tahun 80-an, kesenian ini tidak lagi
menggunakan penari lelaki yang menyamar menyerupai wanita kerana bertentangan
dengan agama Islam. Lagu-lagunya pula telah berkembang menggunakan seni kata
bahasa Melayu yang boleh difahami selain mengekalkan lagu dan seni kata asal
lagu-lagu Hadrah.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Encik Mohamad Radzi Salleh
Kumpulan Bahagia Bestari
Dewan Orang Ramai Kampung Bahagia,
02000 Kuala Perlis, Perlis
Tel : 019-5425843
PERGENDANGAN CINA
Alat muzik yang digunakan dalam persembahan ini ialah 24
buah gendang shigu, iaitu dram tarian singa. Terdapat juga pasukan yang
menggunakan gendang longgu. Kedua-dua buah gendang ini hampir sama dan
merupakan gendang besar berbentuk tong. Gendang ini mempunyai satu muka kulit
kerbau atau lembu pada bahagian atas yang dipaku pada bahan kayu dengan paku
besi.
Di dalam gendang ini terdapat beberapa dawai besi seperti
spring yang memberikan warna ton istimewa. Gendang ini diletakkan di atas rak
kayu berkaki empat. Muka kulit gendang dipukul dengan menggunakan dua pemukul
kayu.
Selain menggunakan gendang sebagai instrumen utama,
terdapat juga penggunaan alatan tambahan bagi memvariasikan muzik pergendangan
ini seperti menggunakan dram, gong dan simbal. Persembahan gendang ini biasanya
dapat dilihat dalam upacara keagamaan di tokong, menyambut perayaan tahun baru,
upacara memulakan perniagaan bagi mendapat tuah atau ‘ong’ dan
sambutan-sambutan yang lain.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Encik Low Tai Pong
Badan Kebajikan Penduduk-Penduduk Kediaman Cina Dan Siam
No. 512, Taman Mutiara,
Pengkalan Asam,
Behor Temak, 01000 Kangar, Perlis
Tel : 019-4611 988
|
GENDANG PANJANG SIAM
 
Gendang Panjang Siam atau lebih sinonim dengan panggilan
Theut Theung atau Klong Yao amat popular dikalangan masyarakat Siam. Gendang
panjang ini menggambarkan identiti seni budaya masyarakat Siam dalam semua
aspek persembahan yang diketengahkan sama ada dalam tradisi seni muzik, seni
tari, seni lakon dramatari klasik malah dalam upacara dan perayaan yang lain.
Persembahan gendang panjang ini dimainkan oleh golongan
lelaki dengan memalu gendang yang mempunyai satu muka paluan sahaja dan gendang
ini akan digantung di badan mereka dengan menggunakan tali untuk bebas bergerak
ketika mengadakan persembahan.
Persembahan ini memerlukan ramai pemalu gendang supaya
bunyi yang dihasilkan mantap dan bertingkah. Selain gendang panjang,
persembahan ini akan diikuti dengan alunan muzik yang lain dengan menggunakan
alat muzik seperti Ching, Chap, Grap dan Mong.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Encik Pin A/L Endin Klap
Persatuan Kebudayaan Siam Negeri Perlis
No. 63, Lorong Satu,
RPA Chuping,
02500 Bukit Keteri, Perlis
Tel : 012-4942 639
|
GENDANG PERLIS
.jpg) 
Kesenian ini sebenarnya merupakan persembahan gendang
silat yang khususnya dipersembahkan ketika ‘Temasya Laga Kerbau’ dalam zaman
pemerintahan Tuanku Raja Syed Syaffi (1897-1905) dan Tuanku Raja Syed Alwi
(1905-1943). Pada masa itu temasya laga kerbau merupakan suatu unsur hiburan
rakyat dan istana.
Sekeliling gelanggang laga kerbau dibina pagar yang kukuh
supaya kerbau yang sedang berlaga itu tidak merempuh orang ramai dan tempat
pemukul gendang lazimnya di buat ‘ran’ atau ‘hang’ di atas pokok.
Kelainan Gendang Perlis jika dibanding dengan gendang
silat biasa tidak menggunakan tiupan serunai seperti yang biasa digunakan dalam
gendang silat. Pemukul gendang terdiri daripada dua orang yang memukul gendang
ibu dan penganak dan menggunakan kayu yang bentuknya melengkung. Gendangnya
pula lebih kecil daripada gendang silat.
Apabila temasya laga kerbau diharamkan maka Gendang
Perlis tidak lagi dipersembahkan buat sekian lamanya. Tetapi kesenian gendang
ini dihidupkan kembali dengan fungsinya yang berlainan dengan Gendang Perlis
dahulu. Kini, Gendang Perlis dipalu dan dua orang pesilat akan bersilat dengan
cara berjenaka dan ia bukan lagi dimainkan untuk berlaga kerbau. Gendang Perlis
selalunya dipersembahkan dalam majlis-majlis kenduri perkahwinan atau dalam
majlis-majlis keramaian.
Nota : Maklumat lanjut sila hubungi :
Encik Ibrahim Mat Saman
Felda Rimba Mas,
02100 Padang Besar Utara, Perlis
Tel : 019-5222 086
|
No comments:
Post a Comment